Na 18 września 2024 r. zaplonowana jest rozprawa Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie wniosku o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1859).
Sygnatura sprawy to K 15/23.
To jest właśnie ustawa, w której dokonano zmian ustawy Prawo Farmaceutyczne zwanych: „ADA 2.0.”
O wejściu w życie zmian wspominałem tu.
W dokumentach w sprawie znajdziemy oprócz wniosku Prezydenta RP także opinie:
- Naczelnej Izby Aptekarskiej,
- Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNET,
- Centrum Oceny Skutków Regulacji Uniwersytetu Warszawskiego.
Zostały one przesłane do Trybunału Konstytucyjnego.
Poniżej przytoczę fragmenty każdego ze stanowisk. Możesz zapoznać się z nimi w całości samodzielnie tu.
Prezydent w uzasadnieniu wnioski wskazuje:
„Wprowadzenie do projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 3458), w trakcie pierwszego czytania, zmian w ustawie Prawo farmaceutyczne wzbudziło zastrzeżenia co do zgodności z konstytucyjnymi standardami postępowania ustawodawczego. Wątpliwości konstytucyjne w tym zakresie były podnoszone w trakcie prac legislacyjnych w Sejmie i Senacie, a także przez podmioty będące adresatami przepisów prawnych dodanych na etapie prac legislacyjnych w Sejmie.”
Kolejny fragment z uzasadnienia wniosku:
„Przepisy prawne zakwestionowane w petitum wniosku mogą budzić wątpliwości prawnokonstytucyjne ze względu na tryb uchwalenia ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw, w zakresie obejmującym zmiany w ustawie Prawo farmaceutyczne oraz przepis przejściowy ze zmianami tymi związany. Wątpliwości co do zgodności z zasadami zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, ochrony interesów w toku oraz odpowiedniej vacatio legis wywodzonymi z art. 2 Konstytucji budzą przepisy, na mocy których regulację prawną dotyczącą niedozwolonego przejęcia kontroli nad podmiotem prowadzącym aptekę ogólnodostępną stosuje się do przejęcia kontroli, które nastąpiło po dniu wejścia w życie zakwestionowanej ustawy.”
Stanowisko Naczelnej Izby Aptekarskiej jest niezmienne — wprowadzone zmiany są zgodne z przepisami Konstytucji.
Fragment z uzasadnienia stanowiska:
„Zdaniem Naczelnej Izby Aptekarskiej zarzut dotyczący naruszenia art. 2,art. 118 ust. 1 i 3 lub art. 119 ust. 2 Konstytucji,w kontekście przestrzegania standardów postępowania ustawodawczego jest zarzutem nieznajdującym oparcia w treści i zakresie merytorycznym, jaki obejmuje zakwestionowana przez Prezydenta ustawa, tj. ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1859)”.
„Stanowisko prezentowane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskie opiera się bowiem na błędnym założeniu, że celem zaskarżonej ustawy była zmiana jedynie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz wadliwym założeniu,że zmiana kolejnych ustaw musi w sposób bezwzględny oraz całościowy być bezpośrednio związana z merytoryką tej ustawy. Prezydent nie zauważa przede wszystkim, że celem ustawy była zmiana całego spektrum ustaw, tj. zarówno ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych, jak również innych ustaw.”
Dodatkowo NRA odnosząc się do vacatio legis, wskazuje:
„Przede wszystkim należy wskazać, że 14-dniowy termin wejścia wżycie noweli jest zgodnym z art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, tj. Dz. U. 2019, poz. 1461, okresem vacatio legis. Zwraca się jednak uwagę, że długość vacatio legis może być różna a jest to uzależnione od treści i charakteru wchodzących w życie przepisów oraz ich kontekstu politycznego ispołeczno-ekonomicznego. W tym kontekście należy zauważyć, że przepisy wprowadzone nowelizacją z dnia 13 lipca 2023 r. dotyczą regulacji, które istnieją w polskim prawie już od kilku lat. Nowelizacja nie wprowadza nowych zasad, lecz wyłącznie doprecyzowuje istniejące już od dawna regulacje prawne.”
Związek Pracodawców Aptecznych PharmaNET wyraża następującą ocenę:
„Jako jednoznacznie wadliwy należy ocenić tryb uchwalenia Badanej Ustawy w zakresie obejmującym art. 2 i 12. Nowelizacja PF została wprowadzona do projektu Badanej Ustawy w trybie poprawki w trakcie pierwszego czytania, podczas rozpatrywania tego projektu przez Komisję Finansów Publicznych oraz Komisję Gospodarki i Rozwoju. Zakres merytoryczny tych poprawek znacznie wykraczał poza zakres przedmiotowy pierwotnego projektu Badanej Ustawy, złożonego w trybie inicjatywy ustawodawczej. Przedmioty te nie były ze sobą w żaden sposób merytorycznie powiązane.”
Tu Związek PharmaNET ocenia vacatio legis:
„W przypadku Badanej Ustawy, zastosowania zasady bezpośredniego działania ustawy nowej nie uzasadniono ważnym interesem publicznym. Ponadto wspomniane uchybienia są tym bardziej rażące, że vacatio legis wprowadzanych zmian w PF jest zdecydowanie za krótkie. W myśl art. 20 Badanej Ustawy nowelizacja PF weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Jest to okres, który nie pozwolił nawet na minimalne dostosowanie się do nowego stanu prawnego, tym bardziej że sam proces legislacyjny, jak już wskazano, został przeprowadzony bardzo szybko i z naruszeniem szeregu reguł. Zainteresowani przedsiębiorcy nie mieli szansy nie tylko na odpowiednie zaadaptowanie swojej działalności i planów do nowych warunków, ale nawet na należyte przeanalizowanie swojej sytuacji prawnej oraz powiązań ze swoimi kontrahentami, a także powiązań tych kontrahentów z innymi podmiotami, co również może wpływać na zgodność z prawem działania tego zainteresowanego przedsiębiorcy.”
Na koniec podaję fragmenty z opinii Centrum Oceny Skutków Regulacji Uniwersytetu Warszawskiego:
„…uchwalenie art. 2 zaskarżonej ustawy doprowadziło do drastycznych zmian w przepisach Prawa farmaceutycznego, mających poważane i negatywne konsekwencje zarówno dla przedsiębiorców prowadzących apteki, jak i przede wszystkim dla pacjentów, którzy coraz częściej zmagać się muszą z utrudnieniami w dostępie do leków. Jednocześnie zaś art. 2 przyjęty został w trybie, który trudno byłoby uznać za poprawny i zgodny z zasadami dobrej legislacji; jest on bowiem legislacyjną „wrzutką”, nie mającą nic wspólnego z całokształtem przepisów ustawy, w której się znalazł.”
Centrum przywołuje się na orzecznictwo europejskie:
„Jak wynika z bogatego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (który w sposób ekstensywny interpretuje prawo własności, obejmując nim również inne prawa rzeczowe lub majątkowe, których co prawda ustawodawca krajowy wprost nie odbiera, ale znacznie ogranicza, prowadząc finalnie do eliminacji swobody po stronie uprawnionego) – również w kontekście standardów ponadnarodowych art. 2 zaskarżonej ustawy może zostać uznany za niedopuszczalne, sprzeczne z zobowiązaniami międzynarodowymi Rzeczypospolitej Polskiej, naruszenie prawa własności.
Co więcej, biorąc pod uwagę wysokie prawdopodobieństwo nadużycia przepisu (perspektywa pesymistyczna, choć uzasadniona w świetle dotychczasowych doświadczeń stosowania przepisów antykoncentracyjnych w Prawie farmaceutycznym oraz wskazanymi danymi statystycznymi dot. liczby funkcjonujących aptek), analizowana zmiana stanu prawnego doprowadza w praktyce do naruszenia konstytucyjnej zasady ochrony praw słusznie nabytych (art. 2 Konstytucji).”
Przekonamy się jak do zmian prawa farmaceutycznego i procedury ich uchwalenia odniesie się Trybunał Konstytucyjny.
To bardzo istotna nowelizacja przepisów prawa farmaceutycznego ostatniego okresu, która zasługuje na pełne zaangażowanie sędziów i apolityczną postawę.
Czy to jest jednak możliwe?
Adam Szurpicki
radca prawny
Zdjęcie: National Cancer Institute
***
Korzystny wyrok sądu administracyjnego w przedmiocie raportowania do ZSMOPL
W ubiegłym roku zgłosił się do mnie Klient, któremu Główny inspektor Farmaceutyczny nałożył karę 500 zł za brak raportowania.
Nie będę zdradzał jak do tego dokładnie doszło. Chciałbym w tym wpisie podkreślić wagę naruszenia, konsekwencje i przestrzec przed bagatelizowaniem sprawy [Czytaj dalej…]
Dzień dobry!
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }